Hòa Thượng Thích Trí Quang, một nhân vật quan trọng trong Phật Giáo
Việt Nam cận đại, đặc biệt giai đoạn chiến tranh Việt Nam, viên tịch lúc
21 giờ 45 phút (giờ Việt Nam), ngày 8 tháng 11, 2019, theo thông báo
phát đi vào ngày 8 tháng 11 từ chùa Từ Đàm, đứng tên Tỳ Kheo Thích Hải
Ấn. Hòa Thượng Trí Quang là một trong những nhà lãnh đạo Phật giáo gây
nhiều tranh cãi nhất trong lịch sử chiến tranh Việt Nam. Mãi cho tới
ngày nay, nhiều thập niên sau khi chiến tranh kết thúc, báo chí, dư luận
quốc tế, trí thức trong và ngoài nước vẫn chưa hết thắc mắc, không biết
Hòa Thượng Thích Trí Quang theo quốc gia hay cộng sản; là cao tăng dấn
thân vì đạo, bị cộng sản Bắc Việt lợi dụng, hay là ‘CIA chiến lược’ như
tố cáo của các cán bộ cộng sản, hoặc ‘cộng sản nằm vùng’ hoạt động theo
chỉ đạo từ Hà nội. Những thắc mắc đó vẫn là đề tài tranh cãi không dứt
giữa các nhà khoa bảng, các nhà báo, cũng như trong giới tình báo Mỹ. Nhưng
điều mà dường như mọi người đều đồng ý là Hòa Thượng Thích Trí Quang là
một lãnh đạo Phật giáo đầy quyền lực vào lúc mà sức mạnh của giáo hội
Phật Giáo lên cao nhất trong những năm đầu và giữa thập niên 1960. Lúc
đó, Time, tạp chí có uy tín của Mỹ, đã đăng ảnh của Hòa Thượng trên
trang bìa với dòng chữ “người đã làm lung lay nước Mỹ”. Thân thế và sự nghiệp Theo
quyển “Tiểu Truyện Tự Ghi” của Hòa Thượng Thích Trí Quang, thì ông sinh
quán của tại làng Diêm Điền thuộc khu vực phía tây sông Nhật Lệ, tỉnh
Quảng Bình. Tên
thật là Phạm Quang, Thích Trí Quang sinh ngày 21/12/1923 tại Quảng
Bình, xuất gia năm 1936, lúc 13 tuổi. Ông là đệ tử của Hòa Thượng Thích
Trí Độ, Chủ tịch Hội Phật Giáo Cứu Quốc. Tham gia hoạt động của Hội Phật
giáo này của Việt Minh, ông bị Pháp bắt giam năm 1946. Năm 1947, khi
được thả, ông theo Việt Minh vào chiến khu chống Pháp. Nhưng sau đó ông
bỏ Việt Minh, trở lại con đường tu hành cho tới năm 1963, ông ‘cảm thấy
có trách nhiệm phải đứng lên bảo vệ Phật tử và Phật giáo’ sau sự kiện
“Pháp Nạn Phật giáo’, khi 8 thanh niên Phật tử bị bắn chết vào đêm
8/5/1963 ở chân cầu Trường Tiền. Làn
sóng phản đối lan rộng, lên tới cao điểm khi xảy ra vụ tự thiêu của Hòa
Thượng Thích Quảng Đức ngày 11/6/1963, làm thế giới bàng hoàng xúc
động, tên tuổi của Thượng tọa Thích Trí Quang lan sang Hoa Kỳ và thế
giới. Năm
1964, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) ra đời, đưa Hòa
Thượng Thích Tịnh Khiết làm Đệ Nhất Tăng Thống, Thượng Tọa Thích Trí
Quang là Chánh Thư ký Viện Tăng Thống, trong khi Thượng Tọa Thích Tâm
Châu là Viện trưởng Viện Hóa Đạo. Tranh cãi Báo chí ngoại quốc gọi Hòa Thượng Thích Trí Quang là ‘người đã lật đổ chính quyền Tổng thống Ngô Đình Diệm’ vào năm 1963. Các
học giả cánh hữu cho rằng Thích Trí Quang có nhiều khả năng là cán bộ
cộng sản hoạt động dưới sự chỉ đạo của Hà Nội. Còn các học giả cánh tả
lại cho rằng ông là một Thủ lãnh tôn giáo đấu tranh bất bạo động cho hòa
bình và để bảo vệ Phật giáo. Trong
bài tham luận mang tựa đề “Political Monks: The Militant Buddhist
Movement during the Vietnam War” - “Tăng Sĩ làm chính trị: Phong trào
đấu tranh Phật giáo trong Chiến tranh Việt Nam”, tác giả Mark Moyar của
Đại học Cambridge viết trong phần tóm lược nội dung: “Từ
tháng 11/1963 cho tới tháng 7/1967, phong trào đấu tranh Phật giáo là
nguyên nhân chính gây bất ổn chính trị tại Nam Việt Nam. Trong khi nhóm
Phật giáo đấu tranh cho rằng họ đại diện cho đại đa số Phật tử và chỉ
đấu tranh cho tự do tôn giáo, trên thực tế họ chỉ là một thiểu số, không
đủ tư cách đại diện, đang tìm cách khống chế cả chính trường.” Một
nữ phóng viên chiến trường, từng đoạt giải Pulitzer và làm phóng viên
tại Toà Bạch Ốc, bà Marguerite Higgins, là một trong những người hiếm
hoi đã trực tiếp phỏng vấn Hòa Thượng Trí Quang. Sau cuộc phỏng vấn tại
Chùa Xá Lợi vào cuối năm 1963, bà Higgins không dấu vẻ hoài nghi của bà
đối với Hòa Thượng. Bà viết trong quyển ‘Our Vietnam Nightmare - Cơn Ác
mộng Việt Nam của chúng ta’, miêu tả vị cao tăng của Phật giáo Việt Nam
là “một Machiavelli thắp nhang.” Machiavelli ám chỉ một người quỷ quyệt,
không có đạo đức, chủ trương “cứu cánh biện minh cho phương tiện.” Nhà
đấu tranh cho nhân quyền và Phật giáo Võ Văn Ái, cũng là một sử gia
chuyên nghiên cứu về đạo Phật và lịch sử Việt Nam, nói cá nhân ông rất
khâm phục Hòa Thượng Thích Trí Quang, vì ông là nhà sư am hiểu giáo lý
Phật giáo rất thâm sâu, và có nhiều đóng góp cho Phật giáo Việt Nam. Ông Võ Văn Ái nói: “Ngài
là đại biểu, là tiếng nói của tinh thần Phật giáo qua suốt 2000 năm, mà
qua suốt 2000 năm đó đã chứng tỏ sự kết hợp của Phật giáo Việt Nam, đối
với dân tộc Việt Nam trên lĩnh vực tâm linh, văn hóa cũng như trong vấn
đề chống ngoại xâm. Trong cuộc đóng góp cho dân tộc Việt Nam trên
phương diện tôn giáo, tôi thấy sự đóng góp của Hòa Thượng Trí Quang rất
lớn và cho thấy tinh thần của Phật giáo Việt Nam.” CIA nói gì về Hòa Thượng Trí Quang? Theo
một tài liệu được giải mật của CIA có tựa đề “Momorandum for the
Director”- (Báo cáo lên Giám Đốc) ghi ngày 11/9/1964 về đề tài ‘Động cơ,
Mục tiêu và Ảnh hưởng của Thích Trí Quang’ ký tên George A.Carver, Jr.,
đại diện nhóm ‘South Vietnam Working Group’, các tác giả nói về Hòa
Thượng Thích Trí Quang như sau: “Đầy
tham vọng, khôn khéo, một người không ngần ngại dùng mọi mánh khóe để
lôi kéo, vận động chính trị và là một kẻ mị dân bẩm sinh. Ông là một
trong những người hiếm khi xuất hiện - một nhà lãnh đạo chính trị thiên
bẩm.” Sau
khi phân tích, tài liệu này kết luận rằng ‘không có bằng chứng thuyết
phục để kết luận Thích Trí Quang là cộng sản’. Các tác giả nói rằng
những người tố cáo Hòa Thượng Trí Quang là cộng sản thường là người của
chế độ Tổng thống Ngô Đình Diệm, tuy cũng có một số nhà quan sát Mỹ hiểu
biết và công tâm cũng tin như vậy. “Sau
khi suy xét cẩn thận, kết luận của chúng tôi là Trí Quang có phần chắc
không phải là một người cộng sản, hoặc một gián điệp Việt Cộng.” Kết
luận đó được dựa trên cơ sở ‘Không một ai trong số nhiều người Việt thù
ghét Thầy Trí Quang, chỉ chờ cơ hội để bôi nhọ ông, và không ngừng tìm
cách chứng minh ông là cộng sản, có thể đưa ra bằng chứng vững chắc về
bất cứ liên kết nào giữa ông với cộng sản.” Đây
cũng là ý kiến của nhà nghiên cứu James McAllister của Đại học
Cambridge, trong bài tham luận “Thích Trí Quang và Chiến Tranh Việt Nam”
(Only Religions Count in Vietnam: Thich Tri Quang and the Vietnam War)
được Nhà Xuất Bản Modern Asian Studies ấn hành năm 2007. Bài tham luận
viết: “Nói
tóm lại trong quá trình nghiên cứu của tôi, tôi không tìm ra được bất
cứ quan chức Mỹ nào có thể nhận diện được, chưa nói tới bất cứ quan chức
cấp cao nào, nghĩ Thích Trí Quang là người cộng sản hay có cảm tình với
cộng sản.”
Thông báo của chùa Từ Đàm.
*** Theo bản tin trên báo Giác Ngộ, từ sau năm 1975, "Đại lão Hoà thượng ở
tại chùa Ấn Quang, rồi tu viện Quảng Hương Già Lam (TP.HCM) độc cư,
chuyên tâm hành trì, viết sách, dịch và chú giải kinh, luật, luận… Năm 2013, ở tuổi 91, Đại lão Hòa thượng đã trở về thăm quê nhà sau
hơn 60 năm xa cách và lưu lại chốn cũ là chùa Từ Đàm, tiếp tục việc dịch
thuật kinh điển và chuyên tâm hành trì cho tới ngày viên tịch. Ngài cũng đã về thăm lại nơi chôn nhau cắt rốn, nơi được Bổn sư thế độ xuất gia, thăm lại mộ phần của song thân ở Quảng Bình. Được biết, Đại lão Hòa thượng được Bổn sư phú pháp, Thiền tông Lâm
Tế, Thiền hệ Đạo Mân Quốc sư, lưu xuất từ Tổ sư Nguyên Thiều, với pháp
danh Nhật Quang, pháp tự Trí Hải, pháp húy Thiền Minh. Đạo hiệu Trí
Quang là do Giáo thọ sư của ngài là Đại sư Trí Độ ban." *** Theo thông báo ngày 8 tháng 11 của chùa Từ Đàm, di huấn của Cố Hòa Thượng Trưởng Lão là: “Sau giờ chết rồi độ 6 giờ là liệm. Liệm rồi các Pháp tử lạy 3 lạy rồi là đưa ra xe tang. Không bàn thờ, bát nhang, báo tang, thành phục, đưa đám, phúng điếu. Chuyển đến lò thiêu; thiêu rồi đem về chùa làm tuần, chung thất, trăm ngày, tiểu tường và đại tường. Mỗi lễ chỉ tụng một trong các kinh: Địa tạng, Kim cương, Bồ tát giới, Pháp hoa và Thủy Sám. Mỗi lễ đều không thông báo và mời ai dự cả.” VOA Tiếng Việt
Trăm
ngàn người Việt chết thãm trên biển, trong rừng sâu nước độc trốn bỏ VC
và hàng chục ngàn người chế độ củ đã chết trong lao tù cộng sản và đất
nước sắp lọt vào tay của tàu cộng là do "công sức" của ông thầy nầy đóng
góp không ít vào đó.
Mac TramNGUYEN
PETER nhận xét quá tinh tường! Vậy mà giờ đây cũng có ai đó che đậy sự
thật...Thích Trí Quang, ông đóng góp nhầm chế độ...Ông thở hơi thở của
miền Nam mà làm lợi cho cộng sản...!Tuy nhiên người dân cũng cầu chúc
ông siêu thoát cõi niết bàn!
No comments:
Post a Comment