“Hồi 1954, cả trăm ngàn dân di cư mang
theo đủ loại kiểu sống bó trong lũy tre làng ra đi, đem "nhét" hết vô
mảnh đất nhỏ xíu này, cũng gây xáo trộn cho người ta chứ.
Phong tục, tập quán, ở đất người ta mà cứ như là ở đất mình ..
Nhưng người Sài Gòn chỉ hiếu kỳ một chút, khó chịu một chút, rồi cũng xuề xòa đón nhận.
Lúc đầu tụi bạn ghẹo tôi là “thằng Bắc kỳ rau muống”.
Con nít đổi giọng nhanh mà, trong nhà giọng Bắc, ra ngoài giọng Nam. Thế là huề hết !
Rủ nhau đi oánh lộn phe nhóm là chuyện
thường ngày... Khỏi cần biết đúng sai, mày đánh bạn tao, thì tao đánh
lại, oánh lộn tưng bừng. Vài ngày sau lại rủ nhau đi xem xinê cọp. Dễ
giận dễ quên ..
Hè, tụi bạn về quê, Bến Lức, Vĩnh
Long, Kiến Hoà… Cũng chia tay hứa hẹn, tình cảm ra rít: “Tao về quê sẽ
mang lên cho mày ổi xá lỵ, xoài tượng…” Tôi ngóng cổ chờ bạn, chờ quà.
Thực ra, tôi rất thèm có quê để về.
Tết đến, Thầy Cô, bạn bè về quê, nhiều người Sài Gòn xôn xao về quê. Tôi ở lại Sài Gòn mà thấy mình vẫn không phải dân Sài Gòn.
Vậy ai là dân Sài Gòn chính hiệu đây ? Chẳng lẽ phải tính từ thời mấy ông Pétrus Ký hay Paulus Của ?
Sài Gòn trẻ măng, mới chừng hơn 300 tuổi tính từ thời Chúa Nguyễn xác lập chủ quyền ở đây.
Sài Gòn khi cắt ra khi nhập vào, to nhỏ tùy lúc.To nhất khi nó là huyện Tân Bình, kéo dài đến tận Biên Hoà.
Nhỏ nhất là vào thời Pháp mang tên Sài
Gòn. Ngay trước 1975, Sài Gòn rộng chừng 70 km², có 11 quận, từ số
1–11. Hồi đó Phú Nhuận, Tân Bình, Thủ Đức… còn được xem là nhà quê (tỉnh
Gia Định).
Bây giờ Sài Gòn rộng tới 2.061 km².
Sài Gòn đắc địa, có cảng nối biển, là đầu mối giao thương quốc tế, tiếp
cận văn minh Tây phương sớm.
Dân Sài Gòn không có địa giới rõ rệt. Nói tới họ có vẻ như là nói tới phong cách của dân miền Nam.
Họ là những lưu dân khai phá, hành
trang không có bờ rào lũy tre nên tính tình phóng khoáng, trọng nghĩa
khinh tài, nói năng bộc trực…
Ai thành đại gia thì cứ là đại gia, ai bán hàng rong, mua gánh bán bưng thì cứ bán !
Sài Gòn không tự hào mình là người thanh lịch, không khách sáo, không mời lơi .. Họ luôn lấy bụng đãi nhau một cách chân thành.
Sài Gòn có mua bán chém chặt? Có,
đúng hơn là nói thách. Cứ vô chợ Bến Thành xem mấy bà bán mỹ phẩm, hột
xoàn hét giá "mát trời ông Địa". Không cứ phải là khách tỉnh, khách
phương xa, dân Sài Gòn lơ mơ cũng mua hớ như thường
..
Ít nơi nào có nhiều Hội ái hữu, Hội
tương tế, Hội đồng hương như Sài Gòn. Có máu lưu dân trong người, dân
Sài Gòn thông cảm đón nhận hết, không ganh tị, không thắc mắc, không kỳ
thị. Người ta có thể kỳ thị Sài Gòn vì lý do nào
đó, chứ Sài Gòn chẳng kỳ thị ai !
Nhiều gia đình người Bắc người Trung
ngại dâu, ngại rể Sài Gòn, chứ dân Sài Gòn cứ chấp hết, miễn sao ăn ở
biết phải quấy, trên dưới, có tình có nghĩa, lấy bụng đãi nhau là được
hết ..
Dân Sài Gòn làm giàu bằng năng lực hơn là quyền lực. Người ta nói “dân chơi Sài Gòn”. Trời đất ơi...!
Sài Gòn mà “tay chơi” cái nỗi gì.
Còn du đãng thì cũng có nhưng đa phần
họ mang hơi hám của nét xưa: quân tử Tàu: biết trọng nghĩa giang hồ,
biết dừng đao khi kẻ bại xin hàng, biết cướp của nhà giàu tài phiệt,
biết chia sẻ cho giới lao động nghèo một chút tình
người về vật chất...., nhắc đến thì người Sài Gòn và dân tứ xứ đều biết
những cái tên khét tiếng Nhất Đại, Nhì Tỳ, Tam Cái, Tứ Thế (tức Đại
Cathay, Huỳnh Tỳ, Ngô Văn Cái và Ba Thế).
Tay chơi dành cho những đại gia giàu lên đột xuất từ đâu đó đến.
Sài Gòn a dua thì có, nhưng a dua biết chọn lọc. Coi vậy chứ dân Sài Gòn đâu đó vẫn còn chút máu tốt:
"Kiến nghĩa bất vi vô dõng giả”.
Cứ xem dân Sài Gòn làm công tác xã hội
thì biết, cứu trợ lũ lụt mỗi lúc mọi nơi, có chi giúp chi, từ tiền
triệu đến cuốn tập, xách xe chạy vòng vòng gặp xe hết xăng thì cho, gặp
ai đói thì phát ổ bánh mình thịt, thấy người nào
đón xe không được giữa đêm thì sà vào chở free, trời trưa nắng gắt thì
luôn có bình trà đá ven đường, trời mưa to thì có thùng áo mưa rẻ tiền
để "cứu bồ", thấy người ta lạnh quá, cởi áo len đang mặc tặng luôn. Họ
làm vì cái bụng nó thế, chứ không phải vì PR,
đánh bóng bộ mặt, tên tuổi ..
Biết bao văn-nhạc-nghệ sĩ miền Bắc,
miền Trung vào đất này “quậy” tưng, tạo ra cái gọi là văn học miền Nam
hậu 54 xem ra cũng thành danh, cũng được quá chứ ?
Tiếp cận văn minh phương Tây từ rất
sớm, nên dân Sài Gòn có thói quen ngả mũ chào khi gặp đám ma, xe hơi
không ép xe máy, xe máy không ép người đi bộ, chạy xe lỡ va quẹt nhau,
giơ tay chào ngỏ ý xin lỗi là huề, thấy cái chống
chân xe chưa đá lên thì ới "cái chống.. Chú Cô...ơi !"
Những thói quen này giờ đây đang mất
dần, nhưng dân Sài Gòn không đổ thừa cho dân nhập cư. Họ cố gắng duy trì
(dù hơi tuyệt vọng) để người mới đến bắt chước.
Chợ hoa là một chút văn hóa của Sài Gòn, có cả nửa thế kỷ nay rồi, có dân nhập cư nào “yêu” hoa mà ra đó cướp giựt hoa đâu ?
Sài Gòn nhỏ tuổi nhiều tên, nhưng dù thế nào Sài Gòn vẫn là Sài Gòn. Nhiều người thành danh từ mảnh đất này !
Sài Gòn nhớ không hết, nhưng mấy ai
nhớ đến chút tình của Sài Gòn ? May ra những người xa Sài Gòn còn chút
gì nhức nhối ! Tôi có người bạn Bắc kỳ chín nút, xa Việt Nam cũng gần 40
năm. Tên này một đi không trở lại, vừa rồi phone
về nói chuyện lăn tăn, rồi chợt hỏi :
- “Sài Gòn còn mưa không ?”
- “Đang mưa”.
Đầu phone bên kia thở dài :
- “Tao nhớ Sài Gòn chết… mẹ !”
Sài Gòn nay buồn mai quên, nhưng cũng có nỗi buồn chẳng dễ gì quên ..
Mới đây đi trong con hẻm lầy lội ở
Khánh Hội, chợt nghe bài Kiếp nghèo vọng ra từ quán cóc ven đường. Tôi
ghé vào gọi ly cà phê. Giọng Thanh Thuý sao da diết quá:
“Thương cho kiếp sống tha hương, thân gầy gò gởi theo gió sương…”
Chủ quán, ngoài 60 cầm chồng báo cũ
thẩy nhẹ lên bàn “Thầy Hai đọc báo…” Hai tiếng “thầy Hai” nghe quen quen
và thân thương .. Tự nhiên tôi thấy Sài Gòn như máu chảy từ tâm, Sài
Gòn bao dung. Tôi chợt hiểu ra, mình đã là người
Sài Gòn từ thuở bào thai rồi, cần gì xin nhập tịch."
(Đinh Trực sưu tầm và bổ sung)
Sài Gòn ơi ! Ta mất người như người đã mất tên
Như giòng sông nước quẩn quanh buồn
Như người đi cách mặt xa lòng
Ta hỏi thầm em có nhớ không ..
Sài Gòn ơi ! Đến những ngày ôi hè phố xôn xao
Trong niềm vui tiếng hỏi câu chào
Sáng đời tươi thắm vạn sắc màu
Nay còn gì đâu...
Ai đã xa nhớ hàng me già,
Thu công viên hoa vàng tượng đá
Thôi hết rồi mộng ước xa xôi,
Theo giòng đời trôi...
Sài Gòn ơi !
Đâu những ngày mưa mùa khoác áo đi
Tay cầm tay nói nhỏ câu gì
Những quầy hoa quán nhạc đêm về
Còn rộn ràng giọng hát Khánh Ly
Sài Gòn ơi !
Thôi hết rồi những ngày hát nhớ nhau
Nhớ Phạm Duy với tình ca sầu
Mắt lệ rơi khóc thuở ban đầu
Còn gì đâu ..?
Sài Gòn ơi!
Ta mất người như người đã mất tên
Mất từng con phố đổi tên đường
Khi hẹn nhau ta lạc lối tìm
ôi tình buồn như đã sống thêm
Sài Gòn ơi!
Tôi mất người như người đã mất tôi
Như trường xưa mất tuổi thiên thần
Hy vọng xa hay mộng ước gần
Đã lìa tan
Trăng ơi trăng có còn chăng là
Sao ơi sao, sao mờ lệ nhớ
Sài Gòn ơi!
Ta mất người như người đã mất tên
Như hàng cây lá đỏ trông tìm
Mắt trời trong cánh nhỏ chim hiền
Đã ngậm sầu ngang môi lắng im
Sài Gòn ơi !
Ta mất người như người đã mất tên
Như mộ bia đá lạnh hương nguyền
Như trời sâu đã bỏ đất sầu.
Còn gì đâu...
Trên là toàn bộ ca từ bài tâm ca buồn
lắng của văn nhạc sỹ NGUYỄN ĐÌNH TOÀN sáng tác trong thời kỳ ông đi học
tập cải tạo sau 10 năm (75 – 85). Trong tù khi nghe tin t/p SG chính
thức đổi tên thành HCM, buồn cho thân phận cùng
nơi gắn bó từ thuở niên thiếu cho đến tuổi trung niên ông đã viết nên
ca khúc bất hủ, diễm tuyệt “SG Niềm Nhớ Không Tên“ cuối năm 1976.
Tái bút: Theo Kyphan hai tiếng SG quen
thuộc, thân thương đã tồn tại cả 300 trăm năm theo lịch sử hình thành
vùng đất này, vì vậy dẫu có thay da, đổi tên 45 hay kéo dài cả trăm năm
nữa, hai chữ SG vẫn ko hề nhạt phai trong tâm
thức người Việt trong ngoài nước. Ngày nay tên mới chỉ dùng chủ yếu
trong giấy tờ, còn thực tế những sản phẩm, thương hiệu, văn hóa, ẩm thực
.. vật thể hay phi vật thể người dân ở TP này vẫn xử dụng cụm từ gắn
địa danh quen thuộc SG !
SAIGON, NIỀM NHỚ KHÔNG TÊN (Nguyễn Đình Toàn) ca sĩ Lệ Thu (ASIA 32)
Source: FB Kyphan
No comments:
Post a Comment