Bé Nấm Nguyễn Bảo Nguyên
trả lời phỏng vấn báo chí nước ngoài bằng tiếng Anh, thật tự tin. Khi
được hỏi bé cảm thấy thế nào khi mẹ được trả tự do, bé Nấm nói rằng bé
rất vui mừng và chỉ luôn mong ước được ở bên cạnh mẹ thôi... Chúc mừng
Nấm và Gấu! “Mẹ vắng nhà” bây giờ thành ra “Mẹ đã về”... dù cho không
được về lại ngôi nhà quen thuộc của mình, nhưng nơi đâu có gia đình, có
những người thân thương bên cạnh thì nơi đó mới chính là nhà vậy! —
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
- 737 ngày xa nhà, xa Ngoại, xa Mẹ, xa con, xa bạn bè và khi có cơ hội
để viết những dòng này là lúc tôi phải rời khỏi Việt Nam một cách bất
đắc dĩ.
Xin cám ơn tất cả những nỗ lực không mệt mỏi của gia đình, anh chị em,
bạn bè, cộng đồng trong nước và quốc tế. Cám ơn đồng đội Mạng Lưới
Blogger Việt Nam và đặc biệt là chị Đặng Thanh Chi đã miệt mài tranh đấu
và vận động cho người em của chị trong suốt 2 năm qua.
Xin cám ơn sự quan tâm và tình cảm yêu thương mà tất cả mọi người đã
dành cho tôi và gia đình trong thời gian qua. Cám ơn thật nhiều sự bao
dung của mọi người vì đã bỏ qua những thiếu sót, những nông nổi nóng nảy
của tôi trước đây để mở rộng con tim và vòng tay hỗ trợ, đùm bọc cho
gia đình tôi trong lúc tôi đang bị tù đày.
Tôi đã trải qua 737 ngày buộc phải sống chung với sự dối trá, chịu nhiều
áp lực về tinh thần nhưng tôi biết tôi không hề cô đơn vì xung quanh
tôi vẫn còn có rất nhiều người đang chung tay nỗ lực vì nhân quyền cho
Việt Nam. Tôi tin rằng nếu chúng ta luôn bền bĩ đấu tranh cho tự do,
luôn giữ ngọn lửa khát vọng dân chủ cho nhau, cùng nhau nuôi dưỡng ý chí
bảo vệ Tổ Quốc, chúng ta sẽ chiến thắng độc tài cộng sản.
Sau những gì đã trải qua tôi tin rằng còn rất nhiều điều phía trước đang
đợi chúng ta cùng nỗ lực thực hiện để biến giấc mơ tự do cho Việt Nam
thành hiện thực. Mục tiêu tự do không thể và không bao giờ cho riêng tôi
hay gia đình tôi mà phải cho tất cả 90 triệu công dân Việt Nam.
Ở trong tù sống cùng Nguyễn Đặng Minh Mẫn, ra ngoài được biết chị Trần
Thị Nga và nhiều người khác phải nhận những bản án quá nặng nề. Nhìn lại
hình ảnh công an khám xét nhà, tịch thu những biểu ngữ tôi viết "Cá cần nước sạch - Nước cần minh bạch", "Yêu cầu khởi tố Formosa", "Formosa get out!"... Tôi biết mình sẽ phải làm gì khi đã được tự do.
Một lần nữa tôi xin chân thành cám ơn các anh chị, bạn bè và mọi người
đã thương yêu đùm bọc mẹ và hai con của tôi khi tôi bị cầm tù. Cám ơn
tất cả những nỗ lực tranh đấu và sự quý mến của mọi người dành cho tôi
trong suốt thời gian qua. Cám ơn các bác, cô chú, anh chị đã đến phi
trường chào đón gia đình tôi thật nồng ấm khi chúng tôi vừa đặt chân đến
Houston, Texas, Hoa Kỳ.
Chuyến
bay EVA52 mang Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh cùng mẹ và hai
người con của cô đáp xuống phi trường IAH ở Houston, Texas lúc 10 giờ 53
phút tối Thứ Tư, 17 Tháng Mười, 2018 (8 giờ 53 tối California). Đông
đảo đồng hương, các tổ chức hội đoàn và cơ quan truyền thông quốc gia
cũng như địa phương có mặt từ sớm để chào đón gia đình cô dù trời đã
khuya và đêm bắt đầu trở lạnh.
Hành trình Blogger Mẹ Nấm và gia đình đến Mỹ tị nạn (*)
October 17, 2018
Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh gặp lại hai con trên máy bay.. (Hình: MLBVN)
Mạng Lưới Blogger Việt Nam
Cuộc vận động Tự Do cho Mẹ Nấm – Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
Kể từ ngày 10.10.2016 khi công an CSVN bắt
giam người đồng sáng lập Mạng Lưới Blogger Việt Nam (MLBVN), các thành
viên của MLBVN đã âm thầm tranh đấu cho tự do của Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
tức blogger Mẹ Nấm. Hai năm trôi qua, với những nỗ lực không ngừng nghỉ
để vận động các chính phủ nước ngoài, Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc
và các Tổ chức Nhân quyền Quốc tế để tạo sức ép chính trị lên nhà cầm
quyền, ngày 17 tháng 10 năm 2018, Hà Nội buộc phải trả tự do sớm cho Mẹ
Nấm – 8 năm trước khi mãn hạn tù.
Qua cuộc vận động này, MLBVN hiểu rõ hơn
nguyên nhân Mẹ Nấm bị bắt và sau đó là hàng loạt những người hoạt động
khác cũng đã bị kết án tù nặng nề. Đây là một chiến dịch ruồng bắt quy
mô vì áp lực của Bắc Kinh và mọi cuộc thương thảo để đòi tự do cho người
bị bắt đều gặp phải những phản ứng và áp lực của Bắc Kinh lên nhà cầm
quyền CSVN.
Bối cảnh:
Hà Nội – Bắc Kinh
Sau khi loại bỏ được Nguyễn Tấn Dũng ra khỏi
chính trường, Nguyễn Phú Trọng đã bắt đầu thực hiện những yêu cầu của
Bắc Kinh, vừa để “trả nợ” cho những hỗ trợ của Bắc Kinh trước và trong
đại hội 12, vừa để tiếp tục nhận được “viện trợ” để khởi động chiến dịch
đốt lò nhằm loại bỏ thành phần tay chân của Nguyễn Tấn Dũng vẫn còn ở
trong bộ máy quyền lực.
Một trong những yêu cầu chính là giữ vững
hoạt động của Công ty gang thép Formosa và loại bỏ thành phần hoạt động
và những nỗ lực bảo vệ môi trường, chống đối Formosa của họ.
Người đầu tiên nằm trong danh sách đen là blogger Mẹ Nấm – Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.
Hai tài liệu mà nhà cầm quyền đưa ra để buộc
tội Mẹ Nấm là tấm bảng với dòng chữ “Yêu cầu khởi tố Formosa” và Lời kêu
gọi của Mạng Lưới Blogger Việt Nam, đòi hỏi nhà nước phải minh bạch
tình trạng biển nhiễm độc. Nhiều người lấy làm lạ là tại sao nhà cầm
quyền lại đưa ra những hành động có nội dung tích cực, rất chính nghĩa
đối với quần chúng Việt Nam để làm lý do bắt người. Nhưng đó là chủ
trương của đảng để có thông điệp chính trị rõ ràng theo ý muốn của Bắc
Kinh: Tiêu diệt mọi thành phần chống đối Formosa.
Chính vì vậy mà công an và truyền thông lề
đảng đã chủ động tung ra những hình ảnh về các khẩu hiệu bảo vệ môi
trường và khởi tố Formosa mà họ đã tịch thu khi khám xét nhà của Mẹ Nấm.
Bản án 10 năm, một bản án nặng nề áp đặt lên
một người bảo vệ môi trường so với những bản án khác trong vòng 10 năm
trước, trung bình là 2-3 năm cho thấy “quyết tâm” của quan thầy Tập Cận
Bình và tay sai Nguyễn Phú Trọng.
Washington DC
Ngày 20.01.2017 Tổng thống Donald Trump chính
thức trở thành Tổng thống thứ 45 của Hiệp Chủng quốc Hoa Kỳ. Ngày
01.02.2017 TT Trump bổ nhiệm ông Rex Wayne Tillerson làm Bộ trưởng Bộ
Ngoại giao. Ông Tillerson từng là tổng giám đốc của đại công ty
ExxonMobil. Ông được chọn để đáp ứng với một trong những chính sách của
tân tổng thống: gia tăng ảnh hưởng của Hoa Kỳ, dọn đường khai thác dầu
khí tại khu vực biển Đông và ngăn chận nỗ lực xây dựng căn cứ quân sự
trên các bãi đá của Bắc Kinh tại khu vực này.
Để có thể tạo áp lực lên Bắc Kinh, Hoa Kỳ cần
lôi kéo Hà Nội vì Việt Nam là nước có chủ quyền tại biển Đông. Một ván
cờ ngoại giao được mở ra: Hoa Kỳ – Việt Nam – Trung Quốc trong đó Hoa Kỳ
vừa tìm cách tiến hành những cuộc thương thảo để Hà Nội nghiêng về phía
Washington. Trong cuộc thương thảo này có nhiều phép thử được đưa ra để
đo lường thiện chí của Hà Nội và mức độ đi ngược lại ý muốn Bắc Kinh
của Hà Nội. Một trong những phép thử là vấn đề nhân quyền và Mẹ Nấm –
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, người chống Formosa, chống các dự án ô nhiễm môi
trường của Tàu, chống du lịch Tàu, chống sự xâm lược của Tàu tại Hoàng
Sa và Trường Sa… là đối tượng chính trong cuộc thương thảo cho “phép thử
nhân quyền”.
Kết quả đầu tiên của thương thảo là lời mời
thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sang thăm Hoa Kỳ vào cuối tháng 3, chỉ gần 3
tháng sau khi ông Trump nhậm chức.
Ngày 29.03.2017, 2 tháng trước khi Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc đi Mỹ, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ quyết định tôn vinh Nguyễn
Ngọc Như Quỳnh với Giải thưởng Phụ nữ Quốc tế Dũng cảm. Để tạo thêm
trọng lượng, Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ là bà Melania Trump đã đích thân có
mặt tại buổi lễ vinh danh. Blogger Mẹ Nấm – Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, lúc
đó vẫn đang bị tạm giam, chưa ra toà xét xử trở thành một vấn đề nổi cộm
trong ván cờ chính trị Việt-Mỹ-Trung.
Những vận động của MLBVN
Trong bối cảnh đã trình bày ở trên, các thành
viên của MLBVN đã quyết định sẽ nương vào sự quan tâm và nhu cầu của
Hoa Kỳ để đẩy mạnh nỗ lực vận động với Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Những lá
thư của chính con gái của Mẹ Nấm là Nguyễn Bảo Nguyên viết, không có góp
ý hay sửa đổi bởi người lớn trong gia đình đã được gửi đến bà Melania
Trump để có thêm được những hỗ trợ tình cảm của bà trong Tòa Bạch Ốc.
Song song, MLBVN đã liên lạc, cung cấp dữ
kiện và làm việc với các cơ quan nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, các toà
đại sứ, Hội đồng Liên hiệp Âu châu, các tổ chức quốc tế và các cơ quan
truyền thông. Qua những tiếp xúc này, ngoài mục tiêu vận động sự hỗ trợ
cho cuộc tranh đấu cho tự do của Mẹ Nấm, một mục tiêu khác cũng quan
trọng ngang bằng là để cho các quốc gia, tổ chức quan tâm nhiều hơn đến
tình trạng huỷ diệt môi trường, vi phạm nhân quyền và làn sóng đàn áp,
bắt bớ, bỏ tù nhiều người đang xảy ra tại Việt Nam.
Qua sự vận động của MLBVN, ngày 14.06.2018,
Uỷ ban Bảo vệ Ký giả đã quyết định trao giải thưởng Tự Do Báo Chí Quốc
Tế 2018 cho Mẹ Nấm.
Bên cạnh đó, MLBVN đã liên lạc thông báo với
nhiều đoàn thể tư nhân ngoại quốc để đem vấn đề Việt Nam, thảm họa môi
trường, đàn áp nhân quyền trình bày với họ. Một trong những tổ chức đã
dành nhiều cảm tình cho Mẹ Nấm là tổ chức ACAT tại Pháp và những thành
viên của họ đã gửi hàng trăm thiệp thư để bày tỏ mối quan tâm và lòng
thương yêu đối với Mẹ Nấm trong tù.
Những diễn biến xảy ra trong tiến trình vận động
Ngày 30.05.2017 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc
công du Hoa Kỳ. Kết quả của cuộc thương thảo không đạt được như Nguyễn
Xuân Phúc mong muốn. Vấn đề của Nguyễn Ngọc Như Quỳnh cũng được đưa ra.
Kết quả của chuyến công du là 20 hợp đồng trị giá 10 tỉ đô la.
Trong suốt 8 gần tháng, kể từ ngày Mẹ Nấm bị
bắt (10.10.2016) cho đến lúc ông Phúc sang Mỹ, chế độ đã bỏ tù Mẹ Nấm
không định thời hạn, không cho gia đình gặp mặt và không cho phép chính
thức có luật sư. Đây là 3 điều do chế độ cố tình đặt ra để sử dụng cho
những đổi chác trên bàn cờ thương thảo. Hai ngày sau khi rời Hoa Kỳ và
về lại Việt Nam, ngày 02/06/2107, Nguyễn Xuân Phúc chỉ thị các cai tù
công an Khánh Hòa cho phép Mẹ Nấm viết thư gửi cho 2 luật sư Võ An Đôn
và luật sư Nguyễn Khả Thành để chính thức mời biện hộ cho mình; chấm dứt
tình trạng cầm tù vô thời hạn và đưa Mẹ Nấm ra xử vào ngày 29.06.2017;
đồng thời cho phép bà Nguyễn Tuyết Lan vào thăm con gái lần đầu tiên vài
ngày trước phiên tòa.
Tuy nhiên, Bắc Kinh đã gia tăng áp lực và
Nguyễn Phú Trọng đang bắt đầu có những nỗ lực cho cuộc đốt lò sẽ xảy ra
nên Hà Nội đã nhượng bộ. Một vài người bạn làm trong Bộ Ngoại giao cho
biết Hà Nội có thể đồng ý một đề nghị vào buổi sáng và đổi ý vào buổi
chiều sau một cú gọi từ Bắc Kinh.
Ngày 29.06.2017, một tháng sau khi Nguyễn
Xuân Phúc đi Mỹ, nhà cầm quyền đưa Mẹ Nấm ra xử tại phiên toà sơ thẩm và
tuyên án bỏ tù Mẹ Nấm 10 năm. Một bản án nặng nề ngoài sự phỏng đoán
của tất cả mọi người. Một người bạn từng học cùng với con gái của Donald
Trump tại University of Pennsylvania cho biết sau khi nghe tin về bản
án, bà Melania Trump đã quyết định chờ đến cuối tuần, khi cả nhà có thì
giờ riêng, thuận tiện hơn là những ngày bận rộn trong tuần, để nói
chuyện với Tổng thống Trump về vấn đề của Mẹ Nấm.
Cuộc vận động tự do cho Mẹ Nấm từ đó lại đối
diện thêm với muôn vàn khó khăn và thử thách. Những gì xảy ra trong một
thời gian ngắn sau đó cho thấy tình hình lại trở nên u ám:
– Ngày 05.07.2017 Nguyễn Xuân Phúc đến
Hamburg, Đức quốc, tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20. Bà Thủ tướng Đức là
Angela Merkel chỉ gặp ông thủ tướng CSVN tại khách sạn. Những người bạn
của MLBVN đang làm việc trong guồng máy chính phủ Hoa Kỳ cho biết đã có
những trao đổi bên lề hội nghị về trường hợp của Mẹ Nấm. Kết quả chỉ
được tóm gọn trong 1 câu từ phía CSVN: “áp lực của Bắc Kinh mạnh quá!”
– Ngày 23.07.2017, Tô Lâm chỉ huy kế hoạch và
an ninh mật vụ Hà Nội bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Bá Linh. Điều này
cho thấy Nguyễn Phú Trọng đã quyết định hoàn toàn ngả theo và lệ thuộc
vào Bắc Kinh, không cần quan tâm đến mối quan hệ Việt-Đức, với Liên minh
Âu châu, cũng như hệ quả thương thảo của hiệp ước EVFTA.
– Ngày 24.07.2017 nhà cầm quyền CSVN đã ra
lệnh công ty Repsol ngừng hoạt động khai thác dầu-khí tại biển Đông sau
khi Bắc Kinh gia tăng áp lực quân sự để đe dọa.
– Ngày 24.07.2017, Nguyễn Xuân Phúc đến
Formosa và chụp hình cá tung tăng bơi lội trong hồ nước thải Formosa,
chính thức kết luận Formosa 100% an toàn và 100% đầu hàng Bắc Kinh trong
hiểm hoạ ô nhiễm môi trường.
Nội trong tháng 7 của năm 2017, 4 sự kiện
trên đã cho MLBVN biết được Hà Nội đã đầu hàng Bắc Kinh và sẽ không có
thay đổi nào về mức án trong kỳ xử phúc thẩm vào cuối tháng 11 năm 2017.
Tự Do
Trước những biến chuyển của tình hình, MLBVN
vẫn vững tin rằng tình thế sẽ thay đổi. Những người bạn ngoại quốc đồng
hành trong cuộc vận động tự do cho Mẹ Nấm cũng tin vào điều đó. Tuy
nhiên, các thành viên nòng cốt của MLBVN nghĩ rằng có thể sẽ chấp nhận
điều kiện mà chế độ đặt ra: đó là blogger Mẹ Nấm – Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
sẽ bị tống xuất khỏi Việt Nam. Tuy nhiên, MLBVN đòi hỏi mẹ và 2 con của
Mẹ Nấm phải được cùng đi – đây là cách duy nhất để Mẹ Nấm chấp nhận.
Các thành viên MLBVN đã tìm cách để chuyển dự kiến này đến Mẹ Nấm trong
tù để thuyết phục Mẹ Nấm đồng ý.
Cuối tháng 3, 2018 Tổng thống Donald Trump
bãi nhiệm Bộ trưởng Ngoại giao Tillerson vì ông này không đủ bản lãnh và
mạnh đủ để đối đầu với Bắc Kinh... Thay vào đó là ông Mike Pompeo đang
là Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ.
Tháng 6, 2018 Tổng thống Trump khởi động cuộc
chiến tranh thương mại với Bắc Kinh. 25% thuế được áp đặt lên 34 tỉ USD
các mặt hàng nhập từ Tàu. Giữa tháng 8 thêm 16 tỉ USD. Tháng 9 thêm 200
tỉ USD.
Ngày 07.07.2018 Mẹ Nấm bắt đầu cuộc tuyệt
thực trong tù trong lúc các thành viên bên ngoài đẩy mạnh cuộc tranh
đấu. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, các Toà đại sứ nước ngoài tại Việt Nam, các
Ủy ban Nhân quyền của LHQ và các Tổ chức quốc tế được thông báo và cập
nhật sát sao về tình hình tuyệt thực của Mẹ Nấm. Áp lực đòi hỏi vào tù
thăm gặp Mẹ Nấm tới tấp gửi đến nhà cầm quyền CSVN từ mọi phía.
Trước viễn cảnh kinh tế Trung cộng sẽ bị suy
sụp bởi cuộc chiến thương mại, Hà Nội bắt đầu nhượng bộ và tìm cách hàn
gắn mối bang giao với Đức, cộng đồng chung Âu Châu và đặc biệt là Hoa
Kỳ. Ngày 23.07.2018 nhà cầm quyền CSVN cuối cùng phải chấp nhận đề nghị
và để nhân viên toà đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội vào thăm Mẹ Nấm tại trại
giam số 5, Thanh Hóa.
Ngày 11.07.2018 nhân viên của Toà Đại sứ và
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo cho thành viên của MLBVN là nhà cầm quyền
CSVN đã đồng ý trả tự do cho blogger Mẹ Nấm – Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và
cũng đồng ý để cả nhà sang định cư tại Mỹ. Tuy nhiên, phía nhà cầm quyền
không cho biết ngày nào Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ra khỏi nhà tù.
Trong khi chờ đợi nhà cầm quyền thông báo
ngày đi chính thức của gia đình, MLBVN đã hoàn tất mọi thủ tục giấy tờ
bảo lãnh cho Mẹ Nấm và gia đình với Sở Di trú Hoa Kỳ. Ngày 23.08.2018 bà
Tuyết Lan cùng 2 cháu Nấm và Gấu đi Sài Gòn để làm thủ tục Visa nhập
cảnh Hoa Kỳ.
Ngày 28.08.2018 gia đình nhận được Visa để
nhập cảnh Hoa Kỳ và Visa sẽ hết hạn vào ngày 26.09.2018. Tuy nhiên, đến
ngày 20/09/2018 nhân viên của Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu lý cớ là do
thiếu nhân sự vì những người phụ trách hồ sơ của Mẹ Nấm phải đi sang Úc
tham dự Hội nghị cho nên vẫn chưa có thể xác định ngày trả tự do cho Mẹ
Nấm.
Do đó ngày 20.09.208 gia đình của Mẹ Nấm phải
đi gia hạn Visa lần 2 với và ngày hết hạn sẽ là 19.10.2018. Sau đó, Hoa
Kỳ thông báo cho VN là ngày trả tự do cho Mẹ Nấm trễ nhất là ngày
26.09.2018..
Vào lúc 16h02 chiều ngày 28.09.2018 nhà cầm
quyền CSVN thông báo sẽ thả Mẹ Nấm vào ngày 03.10.2018, và dự kiến ngày
rời Việt Nam sẽ là 03.10.2018 hoặc 04.10.2018 và đây là “sự đồng ý sau
cùng đã được phê chuẩn”. Mạng lưới Blogger VN chuẩn bị lấy vé cho Mẹ Nấm
và gia đình.
Chỉ 1 giờ sau, lúc 17h04 Bộ Ngoại Giao Việt
Nam lại cho biết là có vấn đề trong đối thoại nội bộ và họ không thể xác
định ngày nào sẽ trả tự do cho Mẹ Nấm.
Vào lúc 17h59 ngày 11.10.2018, MLBVN nhận
được tin từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết chính thức Mẹ Nấm sẽ được trả
tự do vào ngày 17.10.2018, tức chỉ 2 ngày trước khi visa lần 2 của gia
đình hết hạn.
6:30 sáng, 17.10.2018, 2 xe mang biển số 80
của Bộ Công an và 1 xe 16 chỗ ngồi của trại giam đã chở Mẹ Nấm – Nguyễn
Ngọc Như Quỳnh rời trại giam để tống xuất Mẹ Nấm ra khỏi Việt Nam. Vì vé
chuyến bay sẽ cất cánh lúc 12 giờ trưa nên xe công an (CA) cố ý dừng
lại ở trạm Cầu Giẽ Ninh Bình, nghỉ 40 phút để khi đến sân bay Nội Bài là
gần sát giờ bay. CA đã hộ tống Mẹ Nấm vào cổng sau dành riêng cho nhân
viên. Tại đây Công an chỉ cho phép Mẹ Nấm gặp nhân viên Đại sứ Quán Hoa
Kỳ trong vòng 5′. Sau đó Mẹ Nấm đã lên máy bay cùng nhân viên của sứ
quán Hoa Kỳ tại Hà Nội... Sau 2 năm 7 ngày, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh gặp
lại 2 con trên máy bay.
Trưa thứ Tư, ngày 17.10..2018 Nguyễn Ngọc Như
Quỳnh và gia đình đã đáp chuyến máy bay EVA 398 rời Hà Nội, quá cảnh
tại Taipei và sẽ đến Houston trên chuyến bay EVA 52 vào lúc 11 khuya
cùng ngày.
Tự do đã đến với Nguyễn Ngọc Như Quỳnh sau 2
năm 7 ngày. Một giai đoạn mới trong cuộc đời của người phụ nữ tranh đấu
cho quyền làm người, cho toàn vẹn lãnh thổ, cho an toàn môi trường sẽ
nối tiếp. Không còn được ở quê hương của mình nhưng ở xứ người. Như
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã luôn nói, không ai và không hoàn cảnh nào có
thể làm Quỳnh đánh mất khát vọng và ngọn lửa đấu tranh của Quỳnh.
17.10.2018
Mạng Lưới Blogger Việt Nam
***(*) Tựa do tòa soạn Người Việt đặt
Trưa thứ Tư, ngày 17.10.2018 Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và gia đình đã đáp chuyến máy bay EVA 398 rời Hà Nội, quá cảnh tại Taipei và sẽ đến Houston trên chuyến bay EVA 52 vào lúc 11 khuya cùng ngày.
Trước đó,
Ngày 11.07.2018 nhân viên của Toà Đại sứ và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo cho thành viên của Mạng Lưới Blogger Việt Nam (MLBVN) là nhà cầm quyền CSVN đã đồng ý trả tự do cho blogger Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và cũng đồng ý để cả nhà sang định cư tại Mỹ. Tuy nhiên, phía nhà cầm quyền không cho biết ngày nào Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ra khỏi nhà tù.
Trong khi chờ đợi nhà cầm quyền thông báo ngày đi chính thức của gia đình, MLBVN đã hoàn tất mọi thủ tục giấy tờ bảo lãnh cho Mẹ Nấm và gia đình với Sở Di trú Hoa Kỳ. Ngày 23.08.2018 bà Tuyết Lan cùng 2 cháu Nấm và Gấu đi Sài Gòn để làm thủ tục Visa nhập cảnh Hoa Kỳ.
Ngày 28.08.2018 gia đình nhận được Visa để nhập cảnh Hoa Kỳ và Visa sẽ hết hạn vào ngày 26.09.2018. Tuy nhiên, đến ngày 20/09/2018 nhân viên của Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu lý cớ là do thiếu nhân sự vì những người phụ trách hồ sơ của Mẹ Nấm phải đi sang Úc tham dự Hội nghị cho nên vẫn chưa có thể xác định ngày trả tự do cho Mẹ Nấm.
Do đó ngày 20.09.208 gia đình của Mẹ Nấm phải đi gia hạn Visa lần 2 với và ngày hết hạn sẽ là 19.10.2018. Sau đó, Hoa Kỳ thông báo cho VN là ngày trả tự do cho Mẹ Nấm trễ nhất là ngày 26.09.2018.
Vào lúc 16h02 chiều ngày 28.09.2018 nhà cầm quyền CSVN thông báo sẽ thả Mẹ Nấm vào ngày 03.10.2018, và dự kiến ngày rời Việt Nam sẽ là 03.10.2018 hoặc 04.10.2018 và đây là "sự đồng ý sau cùng đã được phê chuẩn". Mạng lưới Blogger VN chuẩn bị lấy vé cho Mẹ Nấm và gia đình.
Chỉ 1 giờ sau, lúc 17h04 BNG Việt Nam lại cho biết là có vấn đề trong đối thoại nội bộ và họ không thể xác định ngày nào sẽ trả tự do cho Mẹ Nấm.
Vào lúc 17h59 ngày 11.10.2018, MLBVN nhận được tin từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết chính thức Mẹ Nấm sẽ được trả tự do vào ngày 17.10.2018, tức chỉ 2 ngày trước khi visa lần 2 của gia đình hết hạn.
"Trưa thứ Tư, ngày 17.10.2018 Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và gia đình đã
đáp chuyến máy bay EVA 398 rời Hà Nội, quá cảnh tại Taipei và sẽ đến
Houston trên chuyến bay EVA 52 vào lúc 11 khuya cùng ngày." Cuộc vận động Tự Do cho Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
Mạng Lưới Blogger Việt Nam - Kể từ ngày 10.10.2016 khi công an CSVN bắt
giam người đồng sáng lập viên MLBVN, các thành viên của MLBVN đã âm
thầm tranh đấu cho tự do của Nguyễn Ngọc Như Quỳnh tức blogger Mẹ Nấm.
Hai năm trôi qua, với những nỗ lực không ngừng nghỉ để vận động các
chính phủ nước ngoài, Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc và các Tổ chức
Nhân quyền Quốc tế để tạo sức ép chính trị lên nhà cầm quyền, ngày 17
tháng 10 năm 2018, Hà Nội buộc phải trả tự do sớm cho Mẹ Nấm - 8 năm
trước khi mãn hạn tù. Qua cuộc vận động này, MLBVN hiểu rõ hơn
nguyên nhân Mẹ Nấm bị bắt và sau đó là hàng loạt những người hoạt động
khác cũng đã bị kết án tù nặng nề. Đây là một chiến dịch ruồng bắt quy
mô vì áp lực của Bắc Kinh và mọi cuộc thương thảo để đòi tự do cho người
bị bắt đều gặp phải những phản ứng và áp lực của Bắc Kinh lên nhà cầm
quyền CSVN. Bối cảnh: Hà Nội - Bắc Kinh Sau khi
loại bỏ được Nguyễn Tấn Dũng ra khỏi chính trường, Nguyễn Phú Trọng đã
bắt đầu thực hiện những yêu cầu của Bắc Kinh, vừa để "trả nợ" cho những
hỗ trợ của Bắc Kinh trước và trong đại hội 12, vừa để tiếp tục nhận được
"viện trợ" để khởi động chiến dịch đốt lò nhằm loại bỏ thành phần tay
chân của Nguyễn Tấn Dũng vẫn còn ở trong bộ máy quyền lực. Một
trong những yêu cầu chính là giữ vững hoạt động của Công ty gang thép
Formosa và loại bỏ thành phần hoạt động và những nỗ lực bảo vệ môi
trường, chống đối Formosa của họ. Người đầu tiên nằm trong danh sách đen là blogger Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.
Hai tài liệu mà nhà cầm quyền đưa ra để buộc tội Mẹ Nấm là tấm bảng với
dòng chữ “Yêu cầu khởi tố Formosa” và Lời kêu gọi của Mạng Lưới Blogger
Việt Nam, đòi hỏi nhà nước phải minh bạch tình trạng biển nhiễm độc.
Nhiều người lấy làm lạ là tại sao nhà cầm quyền lại đưa ra những hành
động có nội dung tích cực, rất chính nghĩa đối với quần chúng Việt Nam
để làm lý do bắt người. Nhưng đó là chủ trương của đảng để có thông điệp
chính trị rõ ràng theo ý muốn của Bắc Kinh: Tiêu diệt mọi thành phần
chống đối Formosa. Chính vì vậy mà công an và truyền thông lề
đảng đã chủ động tung ra những hình ảnh về các khẩu hiệu bảo vệ môi
trường và khởi tố Formosa mà họ đã tịch thu khi khám xét nhà của Mẹ Nấm.
Bản án 10 năm, một bản án nặng nề áp đặt lên một người bảo vệ
môi trường so với những bản án khác trong vòng 10 năm trước, trung bình
là 2-3 năm cho thấy "quyết tâm" của quan thầy Tập Cận Bình và tay sai
Nguyễn Phú Trọng. Washington DC Ngày 20.01.2017 Tổng
thống Donald Trump chính thức trở thành Tổng thống thứ 45 của Hiệp Chủng
quốc Hoa Kỳ. Ngày 01.02.2017 TT Trump bổ nhiệm ông Rex Wayne Tillerson
làm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao. Ông Tillerson từng là tổng giám đốc của đại
công ty ExxonMobil. Ông được chọn để đáp ứng với một trong những chính
sách của tân tổng thống: gia tăng ảnh hưởng của Hoa Kỳ, dọn đường khai
thác dầu khí tại khu vực biển Đông và ngăn chận nỗ lực xây dựng căn cứ
quân sự trên các bãi đá của Bắc Kinh tại khu vực này. Để có thể
tạo áp lực lên Bắc Kinh, Hoa Kỳ cần lôi kéo Hà Nội vì Việt Nam là nước
có chủ quyền tại biển Đông. Một ván cờ ngoại giao được mở ra: Hoa Kỳ -
Việt Nam - Trung Quốc trong đó Hoa Kỳ vừa tìm cách tiến hành những cuộc
thương thảo để Hà Nội nghiêng về phía Washington. Trong cuộc thương thảo
này có nhiều phép thử được đưa ra để đo lường thiện chí của Hà Nội và
mức độ đi ngược lại ý muốn Bắc Kinh của Hà Nội. Một trong những phép thử
là vấn đề nhân quyền và Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, người chống
Formosa, chống các dự án ô nhiễm môi trường của Tàu, chống du lịch Tàu,
chống sự xâm lược của Tàu tại Hoàng Sa và Trường Sa... là đối tượng
chính trong cuộc thương thảo cho "phép thử nhân quyền". Kết quả
đầu tiên của thương thảo là lời mời thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sang thăm
Hoa Kỳ vào cuối tháng 3, chỉ gần 3 tháng sau khi ông Trump nhậm chức.
Ngày 29.03.2017, 2 tháng trước khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đi Mỹ, Bộ
Ngoại giao Hoa Kỳ quyết định tôn vinh Nguyễn Ngọc Như Quỳnh với Giải
thưởng Phụ nữ Quốc tế Dũng cảm. Để tạo thêm trọng lượng, Đệ nhất Phu
nhân Hoa Kỳ là bà Melania Trump đã đích thân có mặt tại buổi lễ vinh
danh. Blogger Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, lúc đó vẫn đang bị tạm
giam, chưa ra toà xét xử trở thành một vấn đề nổi cộm trong ván cờ chính
trị Việt-Mỹ-Trung. Những vận động của MLBVN Trong bối
cảnh đã trình bày ở trên, các thành viên của MLBVN đã quyết định sẽ
nương vào sự quan tâm và nhu cầu của Hoa Kỳ để đẩy mạnh nỗ lực vận động
với Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Những lá thư của chính con gái của Mẹ Nấm là
Nguyễn Bảo Nguyên viết, không có góp ý hay sửa đổi bởi người lớn trong
gia đình đã được gửi đến bà Melania Trump để có thêm được những hỗ trợ
tình cảm của bà trong Tòa Bạch Ốc. Song song, MLBVN đã liên lạc,
cung cấp dữ kiện và làm việc với các cơ quan nhân quyền của Liên Hiệp
Quốc, các toà đại sứ, Hội đồng Liên hiệp Âu châu, các tổ chức quốc tế và
các cơ quan truyền thông. Qua những tiếp xúc này, ngoài mục tiêu vận
động sự hỗ trợ cho cuộc tranh đấu cho tự do của Mẹ Nấm, một mục tiêu
khác cũng quan trọng ngang bằng là để cho các quốc gia, tổ chức quan tâm
nhiều hơn đến tình trạng huỷ diệt môi trường, vi phạm nhân quyền và làn
sóng đàn áp, bắt bớ, bỏ tù nhiều người đang xảy ra tại Việt Nam.
Qua sự vận động của MLBVN, ngày 14.06.2018, Uỷ ban Bảo vệ Ký giả đã
quyết định trao giải thưởng Tự Do Báo Chí Quốc Tế 2018 cho Mẹ Nấm.
Bên cạnh đó, MLBVN đã liên lạc thông báo với nhiều đoàn thể tư nhân
ngoại quốc để đem vấn đề Việt Nam, thảm họa môi trường, đàn áp nhân
quyền trình bày với họ. Một trong những tổ chức đã dành nhiều cảm tình
cho Mẹ Nấm là tổ chức ACAT tại Pháp và những thành viên của họ đã gửi
hàng trăm thiệp thư để bày tỏ mối quan tâm và lòng thương yêu đối với Mẹ
Nấm trong tù. Những diễn biến xảy ra trong tiến trình vận động
Ngày 30.05.2017 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc công du Hoa Kỳ. Kết quả của
cuộc thương thảo không đạt được như Nguyễn Xuân Phúc mong muốn. Vấn đề
của Nguyễn Ngọc Như Quỳnh cũng được đưa ra. Kết quả của chuyến công du
là 20 hợp đồng trị giá 10 tỉ đô la. Trong suốt 8 gần tháng, kể
từ ngày Mẹ Nấm bị bắt (10.10.2016) cho đến lúc ông Phúc sang Mỹ, chế độ
đã bỏ tù Mẹ Nấm không định thời hạn, không cho gia đình gặp mặt và không
cho phép chính thức có luật sư. Đây là 3 điều do chế độ cố tình đặt ra
để sử dụng cho những đổi chác trên bàn cờ thương thảo. Hai ngày sau khi
rời Hoa Kỳ và về lại Việt Nam, ngày 02/06/2107, Nguyễn Xuân Phúc chỉ thị
các cai tù công an Khánh Hòa cho phép Mẹ Nấm viết thư gửi cho 2 luật sư
Võ An Đôn và luật sư Nguyễn Khả Thành để chính thức mời biện hộ cho
mình; chấm dứt tình trạng cầm tù vô thời hạn và đưa Mẹ Nấm ra xử vào
ngày 29.06.2017; đồng thời cho phép bà Nguyễn Tuyết Lan vào thăm con gái
lần đầu tiên vài ngày trước phiên tòa. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã
gia tăng áp lực và Nguyễn Phú Trọng đang bắt đầu có những nỗ lực cho
cuộc đốt lò sẽ xảy ra nên Hà Nội đã nhượng bộ. Một vài người bạn làm
trong Bộ Ngoại giao cho biết Hà Nội có thể đồng ý một đề nghị vào buổi
sáng và đổi ý vào buổi chiều sau một cú gọi từ Bắc Kinh. Ngày
29.06.2017, một tháng sau khi Nguyễn Xuân Phúc đi Mỹ, nhà cầm quyền đưa
Mẹ Nấm ra xử tại phiên toà sơ thẩm và tuyên án bỏ tù Mẹ Nấm 10 năm. Một
bản án nặng nề ngoài sự phỏng đoán của tất cả mọi người. Một người bạn
từng học cùng với con gái của Donald Trump tại University of
Pennsylvania cho biết sau khi nghe tin về bản án, bà Melania Trump đã
quyết định chờ đến cuối tuần, khi cả nhà có thì giờ riêng, thuận tiện
hơn là những ngày bận rộn trong tuần, để nói chuyện với Tổng thống Trump
về vấn đề của Mẹ Nấm. Cuộc vận động tự do cho Mẹ Nấm từ đó lại
đối diện thêm với muôn vàn khó khăn và thử thách. Những gì xảy ra trong
một thời gian ngắn sau đó cho thấy tình hình lại trở nên u ám: -
Ngày 05.07.2017 Nguyễn Xuân Phúc đến Hamburg, Đức quốc, tham dự Hội
nghị Thượng đỉnh G20. Bà Thủ tướng Đức là Angela Merkel chỉ gặp ông thủ
tướng CSVN tại khách sạn. Những người bạn của MLBVN đang làm việc trong
guồng máy chính phủ Hoa Kỳ cho biết đã có những trao đổi bên lề hội nghị
về trường hợp của Mẹ Nấm. Kết quả chỉ được tóm gọn trong 1 câu từ phía
CSVN: "áp lực của Bắc Kinh mạnh quá!" - Ngày 23.07.2017, Tô Lâm
chỉ huy kế hoạch và an ninh mật vụ Hà Nội bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại
Bá Linh. Điều này cho thấy Nguyễn Phú Trọng đã quyết định hoàn toàn ngả
theo và lệ thuộc vào Bắc Kinh, không cần quan tâm đến mối quan hệ
Việt-Đức, với Liên minh Âu châu, cũng như hệ quả thương thảo của hiệp
ước EVFTA. - Ngày 24.07.2017 nhà cầm quyền CSVN đã ra lệnh công
ty Repsol ngừng hoạt động khai thác dầu-khí tại biển Đông sau khi Bắc
Kinh gia tăng áp lực quân sự để đe dọa. - Ngày 24.07.2017,
Nguyễn Xuân Phúc đến Formosa và chụp hình cá tung tăng bơi lội trong hồ
nước thải Formosa, chính thức kết luận Formosa 100% an toàn và 100% đầu
hàng Bắc Kinh trong hiểm hoạ ô nhiễm môi trường. Nội trong tháng
7 của năm 2017, 4 sự kiện trên đã cho MLBVN biết được Hà Nội đã đầu
hàng Bắc Kinh và sẽ không có thay đổi nào về mức án trong kỳ xử phúc
thẩm vào cuối tháng 11 năm 2017. Tự Do Trước những biến
chuyển của tình hình, MLBVN vẫn vững tin rằng tình thế sẽ thay đổi.
Những người bạn ngoại quốc đồng hành trong cuộc vận động tự do cho Mẹ
Nấm cũng tin vào điều đó. Tuy nhiên, các thành viên nòng cốt của MLBVN
nghĩ rằng có thể sẽ chấp nhận điều kiện mà chế độ đặt ra: đó là blogger
Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh sẽ bị tống xuất khỏi Việt Nam. Tuy nhiên,
MLBVN đòi hỏi mẹ và 2 con của Mẹ Nấm phải được cùng đi - đây là cách
duy nhất để Mẹ Nấm chấp nhận. Các thành viên MLBVN đã tìm cách để chuyển
dự kiến này đến Mẹ Nấm trong tù để thuyết phục Mẹ Nấm đồng ý.
Cuối tháng 3, 2018 Tổng thống Donald Trump bãi nhiệm Bộ trưởng Ngoại
giao Tillerson vì ông này không đủ bản lãnh và mạnh đủ để đối đầu với
Bắc Kinh. Thay vào đó là ông Mike Pompeo đang là Giám đốc Cơ quan Tình
báo Trung ương Hoa Kỳ. Tháng 6, 2018 Tổng thống Trump khởi động
cuộc chiến tranh thương mại với Bắc Kinh. 25% thuế được áp đặt lên 34 tỉ
USD các mặt hàng nhập từ Tàu. Giữa tháng 8 thêm 16 tỉ USD. Tháng 9 thêm
200 tỉ USD. Ngày 07.07.2018 Mẹ Nấm bắt đầu cuộc tuyệt thực
trong tù trong lúc các thành viên bên ngoài đẩy mạnh cuộc tranh đấu. Bộ
Ngoại giao Hoa Kỳ, các Toà đại sứ nước ngoài tại Việt Nam, các Ủy ban
Nhân quyền của LHQ và các Tổ chức quốc tế được thông báo và cập nhật sát
sao về tình hình tuyệt thực của Mẹ Nấm. Áp lực đòi hỏi vào tù thăm gặp
Mẹ Nấm tới tấp gửi đến nhà cầm quyền CSVN từ mọi phía. Trước
viễn cảnh kinh tế Trung cộng sẽ bị suy sụp bởi cuộc chiến thương mại, Hà
Nội bắt đầu nhượng bộ và tìm cách hàn gắn mối bang giao với Đức, cộng
đồng chung Âu Châu và đặc biệt là Hoa Kỳ. Ngày 23.07.2018 nhà cầm quyền
CSVN cuối cùng phải chấp nhận đề nghị và để nhân viên toà đại sứ Hoa Kỳ
tại Hà Nội vào thăm Mẹ Nấm tại trại giam số 5, Thanh Hóa. Ngày
11.07.2018 nhân viên của Toà Đại sứ và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo
cho thành viên của MLBVN là nhà cầm quyền CSVN đã đồng ý trả tự do cho
blogger Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và cũng đồng ý để cả nhà sang
định cư tại Mỹ. Tuy nhiên, phía nhà cầm quyền không cho biết ngày nào
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ra khỏi nhà tù. Trong khi chờ đợi nhà cầm
quyền thông báo ngày đi chính thức của gia đình, MLBVN đã hoàn tất mọi
thủ tục giấy tờ bảo lãnh cho Mẹ Nấm và gia đình với Sở Di trú Hoa Kỳ.
Ngày 23.08.2018 bà Tuyết Lan cùng 2 cháu Nấm và Gấu đi Sài Gòn để làm
thủ tục Visa nhập cảnh Hoa Kỳ. Ngày 28.08.2018 gia đình nhận
được Visa để nhập cảnh Hoa Kỳ và Visa sẽ hết hạn vào ngày 26.09.2018.
Tuy nhiên, đến ngày 20/09/2018 nhân viên của Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu
lý cớ là do thiếu nhân sự vì những người phụ trách hồ sơ của Mẹ Nấm phải
đi sang Úc tham dự Hội nghị cho nên vẫn chưa có thể xác định ngày trả
tự do cho Mẹ Nấm. Do đó ngày 20.09.208 gia đình của Mẹ Nấm phải
đi gia hạn Visa lần 2 với và ngày hết hạn sẽ là 19.10.2018. Sau đó, Hoa
Kỳ thông báo cho VN là ngày trả tự do cho Mẹ Nấm trễ nhất là ngày
26.09.2018. Vào lúc 16h02 chiều ngày 28.09.2018 nhà cầm quyền
CSVN thông báo sẽ thả Mẹ Nấm vào ngày 03.10.2018, và dự kiến ngày rời
Việt Nam sẽ là 03.10.2018 hoặc 04.10.2018 và đây là "sự đồng ý sau cùng
đã được phê chuẩn". Mạng lưới Blogger VN chuẩn bị lấy vé cho Mẹ Nấm và
gia đình. Chỉ 1 giờ sau, lúc 17h04 BNG Việt Nam lại cho biết là
có vấn đề trong đối thoại nội bộ và họ không thể xác định ngày nào sẽ
trả tự do cho Mẹ Nấm. Vào lúc 17h59 ngày 11.10.2018, MLBVN nhận
được tin từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết chính thức Mẹ Nấm sẽ được trả
tự do vào ngày 17.10.2018, tức chỉ 2 ngày trước khi visa lần 2 của gia
đình hết hạn. 6:30 sáng, 17.10.2018, 2 xe mang biển số 80 của Bộ
Công an và 1 xe 16 chỗ ngồi của trại giam đã chở Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc
Như Quỳnh rời trại giam để tống xuất Mẹ Nấm ra khỏi Việt Nam. Vì vé
chuyến bay sẽ cất cảnh lúc 12 giờ trưa nên xe CA cố ý dừng lại ở trạm
Cầu Giẽ Ninh Bình, nghỉ 40 phút để khi đến sân bay Nội Bài là gần sát
giờ bay. CA đã hộ tống Mẹ Nấm vào cổng sau dành riêng cho nhân viên. Tại
đây Công an chỉ cho phép Mẹ Nấm gặp nhân viên Đại sứ Quán Hoa Kỳ trong
vòng 5'. Sau đó Mẹ Nấm đã lên máy bay cùng nhân viên của sứ quán Hoa Kỳ
tại Hà Nội. Sau 2 năm 7 ngày, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh gặp lại 2 con trên
máy bay. Trưa thứ Tư, ngày 17.10.2018 Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và
gia đình đã đáp chuyến máy bay EVA 398 rời Hà Nội, quá cảnh tại Taipei
và sẽ đến Houston trên chuyến bay EVA 52 vào lúc 11 khuya cùng ngày.
Tự do đã đến với Nguyễn Ngọc Như Quỳnh sau 2 năm 7 ngày. Một giai đoạn
mới trong cuộc đời của người phụ nữ tranh đấu cho quyền làm người, cho
toàn vẹn lãnh thổ, cho an toàn môi trường sẽ nối tiếp. Không còn được ở
quê hương của mình nhưng ở xứ người. Như Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã luôn
nói, không ai và không hoàn cảnh nào có thể làm Quỳnh đánh mất khát vọng
và ngọn lửa đấu tranh của Quỳnh. 17.10.2018 Mạng Lưới Blogger Việt Nammangluoiblogger.blogspot.com
Nước
Mỹ có những giai đoạn tĩnh lặng để phát triển kinh tế bình thường và
những giai đoạn ồn ào để phát động chiến tranh nhằm duy trì vị trí siêu
cường của mình. Những giai đoạn này đan xen nhau và theo truyền thống,
các vị tổng thống thuộc phe Cộng Hòa sẽ làm nhiệm vụ phát động chiến
tranh.
Có
2 giai đoạn phát động chiến tranh thú vị của nước Mỹ là giai đoạn chống
Liên Xô của Tổng thống Ronald Wilson Reagan và giai đoạn chống Trung
quốc của Tổng thống Donald John Trump.
Điểm
chung đầu tiên của 2 vị tổng thống này là, họ đều có xuất phát điểm là
những người hoạt động thành công trong những lĩnh vực phi chính trị khác
trước đó. Reagan là một diễn viên đóng hơn 40 vai trong các bộ phim, là
Chủ tịch Hội diễn viên điện ảnh Hoa Kỳ trong khi Trump như đã biết là
một doanh nhân rất thành đạt.
Cả
hai người đều gây ra những tranh cãi dữ dội trong nội bộ nước Mỹ về
đường lối kinh tế và quân sự của họ. Thuyết kinh tế của Reagan, được gọi
là Reaganomics làm tăng chi tiêu quốc phòng, gây tranh cãi triền miên
còn chính sách kinh tế và quốc phòng của Trump hiện cũng đang gây nhiều
tranh cãi.
Tuy nhiên 2 vị tổng thống đã khởi đầu những thời đại mới của nước Mỹ.
REAGAN - THỜI ĐẠI CHỐNG LIÊN XÔ,
TRUMP - THỜI ĐẠI CHỐNG TRUNG QUỐC Khi
Reagan đắc cử tổng thống Mỹ vào năm 1981, nước Mỹ vừa trải qua một giấc
ngủ mê trong thời tổng thống Dân Chủ Jimmy Cater. Lúc này lạm phát và
thất nghiệp nghiêm trọng. Lạm phát có lúc lên đến 50%. Đồng thời nước Mỹ
cũng trở nên yếu đuối, khiếp nhược trước sức mạnh Liên Xô, thậm chí là
với Iran. Sự kiện sinh viên Iran chiếm giữ Đại sứ quán Mỹ, bắt giữ 56
nhà ngoại giao và viên chức Mỹ rồi giam đến 444 ngày là một vết ô nhục
hằn lên niềm kiêu hãnh nước Mỹ vào thời đó.
Tương
tự như Reagan, khi Trump nhậm chức, nước Mỹ cũng rơi vào sự uy hiếp
kinh tế nghiêm trọng của Trung quốc và bị Trung quốc làm nhục ngoại giao
như trong sự cố đón tiếp Obama tại sân bay Hàng Châu. Một vị tổng thống
Mỹ thăm Trung quốc không được phép dùng xe thang chuyên dụng mang theo
còn quan chức tháp tùng thì bị lực lượng an ninh Trung quốc quát vào mặt
“Đây là nước chúng tôi”.
Đó là những tiền để để những lá phiếu cử tri Mỹ chọn 2 người Cộng Hòa vào sứ mệnh dẫn đắt nước Mỹ.
Sáu
mươi chín tuổi, Reagan mang theo câu slogan “Làm cho nước Mỹ mạnh trở
lại” vào Nhà Trắng và bảy mươi tuổi, Trump với câu slogan dữ dội hơn
“Làm cho nước Mỹ vỹ đại trở lại”.
Ngồi
vào ghế tổng thống, Reagan chưa bao giờ có một ngày bình yên vì hàng
nghìn cuộc biểu tình nổ ra khắp nước Mỹ do dân chúng lo sợ cuộc chạy đua
vũ trang sẽ đưa nước Mỹ đến thảm họa.. Cũng như Trump ngày nay liên tục
hết bị báo chí Mỹ thì đến bị phe Dân Chủ làm khó.
Nhưng
“ông già gân” Reagan ngày ấy và “con sói già” Trump bây giờ vẫn phớt
tỉnh Ăng Lê để thực thi nhiệm vụ “tổng thống thời chiến” của họ.
Bằng
những quyết sách mạnh mẽ, Reagan đã đảo ngược chính sách mềm mỏng với
Liên Xô dưới thời Cater, hủy bỏ những thỏa thuận mà chính phủ Cater đã
ký với Liên Xô trước đó, tăng cường xây dựng các lực lượng quân sự Mỹ,
tái lập chương trình oanh tạc cơ B-1 Lancer mà chính phủ Carter đã hủy
bỏ, sản xuất tên lửa MX. Nhằm đáp trả việc Liên Xô triển khai tên lửa
SS-20, ông cho triển khai tên lửa Pershing của NATO tại Tây Đức. Tháng
3/1983, ông thông qua Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược (SDI), sử dụng các
hệ thống có căn cứ trên không gian và mặt đất để bảo vệ Mỹ khỏi các cuộc
tấn công bằng hỏa tiễn hạt nhân liên lục địa.
Trump
cũng không hề kém cạnh Reagan khi cho đảo ngược nhiều chính sách yếu
đuối của Obama và phát động chiến tranh thương mại với Trung quốc khiến
cả thế giới lo lắng.
Với
chi tiêu quốc phòng cao ngất ngưỡng, Reagan đưa nước Mỹ trở lại thế đối
đầu mãnh liệt với Liên Xô, mở ra một thời đại mới cho nước Mỹ: Thời đại
chống Liên Xô. Cũng như vậy Trump đã đưa nước Mỹ bước vào thời đại
chống Trung quốc.
Một
điều đáng lưu ý, tuy những chính sách của Reagan bị phản đối rất nhiều
bởi dân chúng nhưng ông vẫn đứng vững 2 nhiệm kỳ và sau ông, Đảng Cộng
Hòa vẫn có thêm 1 nhiệm kỳ tổng thống nữa để nước Mỹ đi tiếp cho hết
giai đoạn chống Liên Xô đến khi Liên Xô tan rã, hoàn thành sứ mệnh “Đưa
nước Mỹ mạnh trở lại”.
Reagan
là vị tổng thống Mỹ đầu tiên đi thăm các nước xã hội chủ nghĩa, tiếp
xúc với Tổng bí thư Liên Xô và cũng như vậy, Trump là vị tổng thống Mỹ
đầu tiên gặp thượng đỉnh với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Uh bây giờ.
Vào
ngày 12/6/1987, tại Bức tường Berlin, Reagan kêu gọi: “Tổng Bí thư
Gorbachev, nếu ông mưu cầu hòa bình, nếu ông mưu cầu thịnh vượng cho
Liên Xô và Đông Âu, nếu ông mưu cầu giải phóng, hãy đến đây nơi cổng
thành này. Ông Gorbachev, hãy mở cánh cổng này. Ông Gorbachev, hãy phá
đổ bức tường này!". Sau đó một năm, Reagan thăm Liên Xô, được nhân dân
Liên Xô tiếp đón nồng hậu và ông có bài diễn thuyết về kinh tế tự do tại
Đại học quốc gia Moskova, mở ra cho đất nước Liên Xô một chương mới: Từ
bỏ chủ nghĩa xã hội.
Điều
đặc biệt, mặc dầu là một “tổng thống chiến tranh” nhưng Reagan thực
hiện rất tốt các chính sách kinh tế là kéo giảm tỷ lệ thất nghiệp và lạm
phát dưới thời tổng thống tiền nhiệm xuống rất thấp. Lạm phát trung
bình 12,5% dưới thời Cater được kéo xuống còn 4,4%, thất nghiệp được kéo
giảm với biên độ trung bình 7,5%. Cũng như vậy, Trump cũng đã làm cho
kinh tế Mỹ tốt hơn rất nhiều chỉ trong 2 năm.
Reagan
đã ra đi để lại niềm kiêu hãnh cho nước Mỹ còn Trump thì mới tại vị 2
năm, con đường phía trước ông còn dài, nhưng tin chắc nhân dân Mỹ sẽ
tiếp tục ủy thác cho Trump hoàn thành nhiệm vụ “Làm cho nước Mỹ vỹ đại
trở lại” đồng thời đưa Trung quốc trở thành một đất nước hiền hòa sống
chung hòa bình với nhân loại thay vì là một đất nước hung hăng gây
chiến.
